BİR RÜYA GERÇEK OLUYOR, KÖK HÜCRE UMUTLARI...

KÖK HÜCRE UMUTLARI ve MEDYA

Prof. Dr. Coşkun Özdemir

Derneğimiz kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı Prof.Dr. Coşkun Özdemir’in, son günlerde kas hastalarının tedavisine ilişkin kamuoyumuzda heyecana sebep olan medya haberleri üzerine Türkiye Kas Hastalıkları Derneği’nin görüşlerini Kök hücre umutları ve bu umutların sömürüsü evrensel boyutlarda süregeliyor. Bir kök hücre turizminden söz etmek çok mümkün. Yalnız bizde değil bir çok ülkede bu umuda kapılarak ve büyük masraflara katlanarak uzak diyarlara gidip büyük düş kırıklığı ile dönenler hiç de az değil. 

Kök hücre elbette ki bir umut.  Bu alandaki çalışmaları ilgi ile izliyoruz. Ülkemizde bu doğrultudaki çalışmaları da takdirle izlememiz kadar doğal bir şey olamaz.

Ancak bu çalışmalarda atılan olumlu adımları bir tedavi umudu olarak kamuoyuna  sunmak  doğru değildir. Hele bu adımları yazılı ve görsel medyada sansasyonel sürmanşet haberler şeklinde yayınlamak, yersiz ve dayanaksız umutlar yaratmaya yol açıyor. Açıkça, çarenin çok yakında olduğu izlenimlerini yaratıyor. Tedavisi olmayan kalıtımsal kas hastalıkları taşıyan çocuk ve yetişkin on binlerce  insan doğaldır ki bu konuda büyük bir duyarlık ve  beklenti içindedir. Umut etmek istiyorlar, sabırsızlıkla iyileşmeyi bekliyorlar. Çok ilginçtir ”hocam bizim umut etmemizi engellemeyin lütfen“ uyarıları alıyorum.  Ama bu onlara gerçekliği olmayan umutlar vermemizi hiçbir şekilde  haklı kılmaz. Abartılı, çarpıtılmış haberler veren medyanın bu duyarlığı  önemsediğini, ciddiye aldığını hiç  sanmıyorum. Tanık olduklarımız bunun tam tersini gösteriyor. Bilim insanlarının çoğunluğunu da, bu konuda yazık ki övme şansına sahip olmadığımı söylemek zorundayım.

Mucize Buluş!

Hürriyet Gazetesi birkaç gün önce sürmanşetten “Türk Malı Mucize Kas” başlıkları ile bir kök hücre haberi yayınladı. Tıp tarihine geçecek bir buluştan söz edildi. Bu haberde, kök hücreden kas hücresi üretildiği bildiriliyor ve bu çalışmalarda yer almadığı anlaşılan Kök Hücre Enstitüsü Başkanı Prof Günhan Gürman “hastalığa dirençli yeni bir kas hücresi” elde edildiğini açıklıyor. Devamla, bu çalışmaların hastaların tedavisinde kullanılma süresini kısaltacağı müjdesini veriyor ve bunun ardından Milli Emlaktan 100 dönümlük bir alan tahsisini beklediklerini ekliyordu. Enstitü müdürünün bu cümlelerinin kas hastalarında büyük umutlar yaratmaması, onların bu ifadelerden böyle bir sonuç çıkarmaması mümkün değildir. Nitekim böyle olmuş ve çok sayıda hasta Türkiye Kas Hastalıkları Derneği’mizi arayarak ısrarla sorular yöneltmiştir. 

Ayrıca, basına yansıyan haberde, kök hücrenin kas hastalıkları için tek umut olduğunun belirtilmesi, bütün dünyada bu alanda yapılan öteki  çalışma ve araştırmaların  görmezden gelinmesi  anlamına gelir.  Örneğin, gen tedavisi ve exon atlama (ilk uygulamalar yapılıyor), ilaç tedavileri gibi araştırmalar devam etmektedir.

Söz konusu habere konu olan çalışmalarda ön planda rol alan Doç Dr. Çetin Kocaefe  Hürriyet gazetesine gönderdiği açıklamada “yayınladığınız bu haber  maalesef içerik ve kapsam olarak kas hastalarına gereksiz umut verecek yönde bilimsel sonuçların yanlış yorumlanmasıdır” demekte ve isminin yer aldığı bu haberi onaylamamaktadır. Kocaefe, hastalığa dirençli yeni kas hücresi tanımlamasına da katılmıyor. Yine çalışma ekibinin üyelerinden Ankara Tıp Fakültesi Histoloji Profesörü Alp Can da gönderdiği açıklamada yaptıkları başarılı çalışmaları ve yayınlarını sıralamaktadır. 

Biz Türkiye Kas Hastalıkları Derneği olarak yapılan ve planlanan çalışmaları elbette övgü ve takdirle karşılıyoruz. Ancak yaşam kalitelerini yükseltmek için büyük çabalar harcadığımız kas hastaları adına, gerek yazılı ve görsel basının, gerekse bu alanda çalışan bilim insanlarının ilgili haberleri duyururken ve yayınlarken çok titiz ve dikkatli davranmalarının büyük önem taşıdığını onlara hatırlatmak gereğini duyuyoruz.

Bizim gibi ortalama eğitim süresinin 4-5 yıldan ibaret olduğu, bilim toplumu olmaktan uzak kalmış ve halkın bilimle temasının iyice zayıf kaldığı bir ülkede bu dikkat ve titizlik vazgeçilmez bir zorunluluk sayılmalıdır.

coskunoz@superonline.com
coskun.ozdemir@kasder.org.tr

kasder.org.tr